تعداد مورد نیاز پایه یا برج نوری برای یک محدوده

برای شرح این مسئله ابتدا به تعریف یک اصطلاح میپردازیم.

طرح روشنایی چیست و شامل چه مواردی میشود؟ طرح روشنایی یک منطقه در واقع تعیین کننده تعداد و نوع سازه روشنایی(برج نوری و پایه چراغ)، تعداد و نوع منبع روشنایی (چراغ و پروژکتور)، متراژ و مشخصات فنی کابل، مسیر کابل کشی و شدت روشنایی در بخشهای مختلف منطقه میباشد.

برای ایجاد طرح روشنایی میبایست به موارد زیر توجه نمود:

• کاربری منطقه: مهمترین نکته در تعیین طرح روشنایی این میباشد که منطقه هدف چه کاربری دارد به طور مثال استاندارد روشنایی یک منطقه صنعتی با یک منطقه مسکونی متفاوت است و یا روشنایی یک بوستان الزامات خاص خود را دارد یعنی ابتدا کاربری منطقه میباست تعیین گردد تا با توجه به استانداردهای موجود برای هر منطقه بتوان طرح اولیه را تعیین نمود.البته ممکن است که با توجه شرایط محیطی روشنایی دو منطقه با کاربری یکسان نیز دارای تفاوت هایی باشند به طور مثال یک منطقه صنعتی  در محیط خارج شهر نیاز به روشنایی بیشتری دارد چرا که نگهبانان نیاز به دید کافی برای نظارت دقیق تر در شب هنگام دارند.کاربری منطقه هدف در واقع عامل اصلی در تعیین طرح روشنایی میباشد اما بدلیل دانش پایین شرکت های فعال در حوزه روشنایی در ایران این عامل عملا از کمترین اهمیت برخوردارد است. در سطح بین الملل برای مناطق با کاربری مختلف استانداردهایی تعریق شده است.

• بودجه اختصاصی به طرح: یکی دیگر از عوامل تعیین کننده در تعیین طرح روشنایی، بودجه ای میباشد که به پروژه اختصاص داده شده است.طبیعی است که هر مقدار بودجه بیشتری در اختیار باشد میتوان تعداد پایه ها را افزایش داد و از چراغ های بیشتر و با کیفیت تر استفاده نمود.

• مبلمان محیط: یکی دیگری از نکاتی دز تعیین طرح روشنایی با اهمیت میباشد مبلمان محیط هدف میباشد چرا که ضروری است که سازه های روشنایی از لحاظ ارتفاع،شکل ظاهری بدنه و سر چراغ ها با مبلمان محیط همخوانی داشته باشد.منظوز از مبلمان محیطی مجموعه  سازه های طبیعی و غیر طبیعی محیط مانند پوشش گیاهی،ساختمان،نیمکت و… میباشد
• ابعاد محیط: طبیعی است که هر مقدار وسعت منطقه هدف بیشتر باشد میبایست از تعداد بیشتری سازه با ارتفاع بیشتر و تعداد روشنایی های بیشتر استفاده نمود.
• شرایط فیزیکی منطقه هدف: یکی دیگر از عواملی که در تعیین طرح روشنایی برای یک منطقه مهم میباشد شرایط فیزیکی آن منطقه میباشد به طور مثال فرض کنید برای تامین روشنایی یک منطقه وسیع از برج نوری استفاده کنیم از طرفی این منطقه دارای یک پوشش گیاهی مرتفع باشد و از آنجایی که کانون نوری برج های نوری در ارتفاع بالا تشکیل میشود عملا در کل محیط به جای یک نور با کیفیت صرفا سایه ایجاد میشود و کل هزینه انجام شده بی فایده خواهد شد در اینجا راه حل رفع مشکل استفاده ار پایه چراغ به صورت مکمل برج نوری میباشد.

یکی نکات دیگری که برای طرح روشنایی مد نظر قرار میگیرد لوکس نور و لومن نور  میباشد که از عوامل اصلی در تعیین طرج روشنایی میباشد.برای درک بهتر این اصطلاح از یک مثال ساده استفاده میکنیم.

لومن واحد اندازه گیری مقدار نور یک منبع نور است. یک لوکس شدت نور، معادل یک لومن نور است که به یک متر مربع از سطح می تابد. پس اگر ۱۰۰۰ لومن نور بر روی یک متر مربع تابیده شود شدت روشنایی ۱۰۰۰ لوکس بدست می دهد. و اگر همان ۱۰۰۰ لومن بر روی ۱۰ متر مربع تابانده شود شدت روشنایی ۱۰۰ لوکس خواهد شد..پس روشن نمودن یک فضای بزرگتر با یک مقدار مشخص لوکس، به تعداد بیشتری منابع نور نیاز خواهد داشت.مثلا یک پروژکتور 150 وات با شار خروجی 18000 لومن برای تابش به فضای 10 متر مربع حدود 1800 لوکس نور می دهد ولی برای فضای 100 متر مربعی استفاده شود تنها 180 لوکس شدت نور ایجاد می کند. 60 لوکس شدت روشنایی حداقل نور قابل قبول از نظر استاندارد های بین المللی برای محیط عمومی خارج ساختمان می باشد.

لذا برای تامین روشنایی منطقه هدف را باید معیار های بالا را در نظر گرفت. که میتوان گفت با افزایش تعداد سازه (کاهش فاصله بین دو برج) بیشتری بدست آورد. یا اگر هدف کاهش تعداد سازه ها باشد میتوان ازپروژکتور با لوکس بالا استفاده کرد البته این مسئله را باید در نظر داشت که چراغ با نوردهی بالا در ارتفاع پایین خیرگی ایجاد میکند لذا باید ارتفاع برج ها را افزایش داد.