اصولا هر نوع هادی که بتواند جریان برق را از داخل خود عبور داده و توسط موادی از محیط اطراف خود عایق شده باشد کابل نامیده میشود. در هر نوع کابلی سطح عایق نسبت به زمین دارای ولتاژ برابر با صفر و سطح هادی نسبت به زمین دارای ولتاژ فازی میباشد. عایق کردن کابل به این جهت است که کابلی که در زیرزمین نصب میشود اتصال فاز به زمین پیش نیاید.
ساختمان کابل:
معمولا هر کابل از سه قسمت اصلی تشکیل میشود:
- هادی کابل
- عایق کابل
- غلاف کابل
هادی کابل:
منظور از هادی کابل قسمت اصلی کابل است که که جریان الکتریکی را هدایت میکند. جنس هادی کابل معمولا از مس و یا آلومینیوم است که برای تشخیص این دو از یکدیگر از تفاوت رنگ آنها میتوان استفاده کرد. کابل ها براساس نوع، سطح مقطع و تک رشته و یا چند رشته بودن هادی به دسته های مختلفی تقسیم میشوند.
عایق کابل:
متناسب با نوع مصرف، عایق کابل از مواد مختلف ساخته میشود که مهمترین آنها عبارتند از:
- عایق های پلاستیکی
- عایق های لاستیکی
- کاغذهای آغشته به روغن مخصوص
عایق های پلاستیکی عمومع کاربرد بیشتری دارند و این عایق ها از نوعی PVC استفاده میشود.
عوامل موثر بر انتخاب نوع کابل:
- بار مورد نظر و ظرفیت مجاز کابل
- ولتاژ اسمی
- افت ولتاژ مجاز
- حفاظت مدار
- بار اتصال کوتاه لازم یا مجاز
- شرایط مکانیکی
- شرایط محیطی(دمای محیط، میزان فشار و کشش وارد بر کابل،رطوبت محیط و اثرات خوردگی نصب کابل)
- مشخصات فنی تعیین شده
عوامل موثر بر انتخاب سطح مقطع هادی:
- مشخصات بار شامل توان ، میزان جریان و میزان افت ولتاژ مجاز
- فاصله بار تا تابلو و یا طول کابل
- مشخصات مربوط به مسیر عبور کابل مانند درجه حرارت
انواع کابل براساس مکان استفاده از آنها:
- کابل های هوایی:از این کابل ها با مهار فولادی در مکان هایی استفاده میشود که لازم است کابل بر روی تیرهای برق نصب گردد. عموما کابل های هوایی را برای کاهش هزینه ها و نیز کاهش وزن کابل از هادی آلومینیومی میسازند. در کابل های هوایی از سیم رشته ای از جنس فولاد گالوانیزه به موازات آن استفاده میشود و از یک غلاف از جنس مواد پلی اتیلین بر روی آنها استفاده میشود.
- کابل های زمینی:این نوع کابل ها برای انتقال برق از داخل خاک استفاده میشود. کابل های زمینی اغلب دارای هادی مسی و عایق و غلاف E.T هستند.
انواع کابل بر اساس فشار یا سطح ولتاژ:
- کابل فشار قوی:این نوع از کابل ها با هادی مس و یا آلومینیوم XPLE و نیز عایق ساخته میشوند و میتوانند ولتاژهای بالای 36000وات را تحمل کنند.
- کابل فشار متوسط: این کابل ها مانند کابل های فشار قوی از هادی مس و آلومینیوم و عایق XPLE ساخته میشود اما تحمل ولتاژ آنها کمتر از 36000 وات میباشد.بیشترین کاربرد این نوع از کابل ها بیشتر در مناطق شهری و صنعتی میباشد.
- کابل فشار ضعیف:به دسته ای از کابل ها اطلاق میشود که سطح ولتاژ600 تا 1000 وات را تحمل میکنند.
برای شناسایی کابل ها از حروفی استفاده میشود که روی کابل ها نوشته میشود برخی از این حروف طبق استاندارد V.D.E بشرح زیر میباشد:
- N کابل با هادی مسی
- NR کابل با هادی آلومینیومی
- M هادی چند رشته
- E هادی یک رشته و دایره ای میباشد
بر روی کابل ها برای مشخص نمودن سطح مقطع و تعداد رشته از ترکیب دو عدد بصورت A*B استفاده میشود که عدد اول نشان دهنده تعداد رشته و عدد دوم نشان دهنده سطح مقطع هادی میباشد.بطور مثال عبارت 4*2 برروی کابل نشان دهنده دو رشته هادی به سطح مقطع 4میلیمتر است.
کابل افشان چیست؟
کابل رشته ای یا افشان شامل چندین رشته نازک از سیم های رسانای کوچک میباشد که به هم تابیده شده و سیم ضخیمی را تشکیل میدهند. این سیم های نازک با سطح مقطع کوچک معمولا از جنس مس هستند. سیم ضخیم تشکیل شده با عایق پی وی سی محصور شده است تا یک کابل سبک و انعطاف پذیر ساخته شود.
کابل مفتول چیست؟
کابل مفتول با سیم تک رشته ای عایق بندی شده مفتول ساخته شده است. به طور کلی هر یک از رشته های سیم مفتول از مس و یا فلزات رسانای مشابه دیگر ساخته شده است. این سیم های مفتولی شکل به صورت جداگانه به هم متصل میشوند و در یک غلاف بیورنی از جنس پی وی سی محصور میشوند و یک کابل نیمه سخت ایجاد میکنند.